Gobolka mudug qaybta Puntland ee waqooyi waxaa ragadiyey mamul xumo musuqmasuq iyo xilalka gobolka oo noqday kuwo Aan la iskula xisaabtamin xil-haye aan lala xisaamtamin wuxuu xalaal sadaa xoolaha dadwaynaha xarumaha maaliyadda gagidda Diyaaraddaha kastamyadda ilaha dhaqaale yaa la xisamtama?. yaase xilalka u dhiibay yaase xil ka qaadis ku samayn doona?waa su,allah goboolka ka tagaan had iyo jeer..
Waxaa jira khilaaf baahsan oo hadda ka jira Gaalkacyo taaso sababay inay istaagaan gabi ahaanba dhamaan shaqooyinkii maamul mid gobol iyo mid dagmo , waxayna taasi abuurtay qalalaaso siyaasadeed dhaqaale xumo ka jirta Gaalkacayo qaybteeda Puntland ha ka eegin guri shaqsi dhistay laakiin ka eeg dhanka wax soo saarka gobolka haddii ay noqon lahayd canshuurta oo loo mamul si saxa haddii ay noqon lahayd in gobolka an looga faa ‘iideeyn istiraatiijida ganacse ee uu leeyahay iwm..
Waxaa xilkii iska casilay dhawaan taliyihii qaybta in kastoo an laga aqbalin istiqaaladiisii waxaa gobolka ka tagay siyaasiin u dhashay gobolka oo sheegay mudug inay dhammanteed hoostagi doonto gobollada dhexe taasoo kenatay in Xukumadda Puntland ay ku xukuntay xabsi daa,in dhammaan markii aad eegto qalalaasaha Gobolka Mudug qaybtiisa Puntland waxaa ku soo baxay inay sabab u tahay la xisaabtan la, aan ka jirta Gobolka xilalka gobolka oo noqday dhaxal tooyo iyo musuqmasuq dhanka mamulka iyo dhaqaalaha ku sabsan..
Mudug waxay ku taal meel istiraatiiji ah waxay xudduud la leedahay dawlad deegaanka Soomaali galbeed dhanka kale waxay ka mid tahay gobollada dhexe ee Soomaaliya waa magaalo bur-burkii aad u dhisatay siiba dhanka waqooyiga ee Puntland waana magaalo leh fursado wawayn oo ah dhanka ganacsiga waa haddii loo sameeyo istiraatiijiyad ganacsi..
Galkacaayo waxay ka mid tahay magaalooyinka ugu halista badan Soomaaliya waxaa mar-mar ka dhaca dagaalo ay isku gaystaan Bulshada wada dagta gobolka Mudug magaalo madaxdiisuna tahay Gaalkacayo..
Mudug waxaa wada dagaan bulsho Soomaaliyeed oo ku kala duwaan qabaa,iil ahaan waxay ka mid tahay meelihii ay ka dhaceen dagaaladdii sokeeye ee Soomaaliya ka qarxay 1991,
1998, Markii dhidibada loo taagay mamul Goboleedka Puntland hadana loogu yeero Dawladda Puntland ee Soomaaliyeed Gobolka Mudug qaybtiisa Puntland waxay qayb wayn ka ahayd xoojintii iyo asaaskii Puntland. dadka qarkii waxay dhahaan mudug waa Hooyadda puntland laakiin waxaad mooda mas ‘uuliyiinta hogaamisa Puntland inay iska iloobeen Gobolka mudug qaybtiisa Puntland..
Bulshada Mudug waxaa lagu sheegaa inay yihiin kuwo dulqaad leh samir leh inta badana xeeriya tanta guud waxaase jira mamulayaasha gobolka inay yihiin kuwo eex iyo musuqmaasuq hareyey waana mida keentay horu socod la ‘aanta gobolka..
Madaxwayneyaashii Puntland soo hogaamiyey teer iyo xiligii la asaasay Puntland markii laga reebo xiligii Cabdulahi Yusuf waxay ka war wareegan inay gobolka mudug Caddaalad iyo sinaan wax ugu qabtaan haddii ay noqon lahayd sinaanta sharciga sinaanta saamiga Gobolka iwm..
Gobol wuxu ku hormara wax soo saar uuleeyahay iyo miisaaniyadda uu ka helo Dawladda dhex waxaa kale oo gobol lagu hormariya in mamulkiisa iyo ilihiisa dhaqaale loo dhiibo mas,uuliyin xil kasa kuna fakara hormarka bulshada waxase muhiima gobolku inuu helo mamulayaal aan musuqmasuqin canshuurta gobolka ka soo xaroota markaas ayaa kaabayaasha dhaqaale ee gobolka la hormarin karaa..
Hayeeshee Mudug waa ka duwan tahay sidaas waxaana gobolka ilihiisa dhaqaale xalalaystay xubno aan lala xisaabtamin xeerka iyo sharciguna uusan qaban waana midka keentay in gobolka mudug uu wajaho jaha wareer dhaqaale mid mamul xumo iyo sinaanta sharaciga oo an loo sinayn..
Maaliyadda gobolka waxaay u xiran tahay hal siyaasi kaasoo aan laga badalin su’aasha meesha taal Gaalkacayo ma laga waayey xisaabiye kale oo xilkaan qabta? maxaase xil mas ,uul ku dhajiyeye maaliyadda gobolka dad aya ku doodaya xarunta maaliyadda inay jifo u xiran tahay laakiinse waxaa xaqiiqa inay u xiran tahay siyaasi xalalaystay xoolaha dadwaynaha..
Dhanka Garoonka diyaaraddaha waxaay u xiran tahay hal maareeye lama badalo asaguna ma ogala in la badalo waa yabe maxaa xilalka gobolka ka dhigay kuwo aan lala xisaabtamin maxayse mas’ uuliyiinta Puntland uga warwareegaan Mudug? haddiise ilaha dhaqaale ay shaqsiyaad u calaamadaysan yihiin gobolka baaxada wayn sidii lagu hormarin kara? sidee bulshadu canshuur ku bixin karaata..
Musuqmasuqaas iyo la xisaabtan la, aantaasi waxay keentay in xittaa ciidankii amniga Gobolka loo waayo mushaarkoodii
Taasoo marar badaan kenaty in ciidanka amanka gobolka mudug ay ku dhaqaaqaan inay gadood sameeyaan xitta aman xumo ku dhaqaqaan..
Todobaadyo ka hor Gudoomiyaha gobolka mudug mr Tigey ayaa u tagey Garoowe tagay sidii uu madaxwaynaha ugu gudbin lahaa dhibatooyinka gobolka mudug ka tagaan kadib markii lagu guul dareystay inuu Madaxweynuhu wax ka qabto cabashada uu ka muujinayo Tigey Adeegyada iyo Musharaadka Xafiiska Gobolka oo uu ka gooyay bilihii u dambeeyey Xisaabiyaha Wasaaradda Maaliyadda tani waxay ku caddaynaysa xitta guddoomiyaha Gobolka inuusan awood u lahayn inuu la xisaabtamo xubnaha ilaha dhaqaalaha ee gobolka joga..
Ugu dambayntii madaxwanaha Puntland oo bulshada u ballan qaaday isbadal siyaasadeed waxaa looga fadhiya inuu isbadalkii ka dhabeeyo inuu gobolka mudug ka dhigo meel sharcigu ka shaqeeyo loona siman yahay sharciga iyo kala dambaynta Madaxwaynaha waa inuu dhammaan xubnaha gobolka curyaamiyey uu xilalka ka xayuubiya waa inuu waliba la xisaabtama si loo helo caddaalad iyo sinaan.
Waxaa qoray Cabdinuur Faarax Maxamuud
